اهمیت هوش هیجانی در محیط کار

هوش هیجانی یکی از مفاهیم بسیار کاربردی در زمینه روانشناسی است که این روزها بیشتر از قبل مورد توجه قرار گرفته است. طبق اطلاعات و آمار موجود، ثابت شده است افرادی که از هوش هیجانی خوبی برخوردار هستند، در تمام عرصه‌های زندگی خود بسیار موفق‌تر از دیگران عمل می‌کنند. حال باید دید که هوش هیجانی در محیط کار چه نقشی دارد و چرا این روزها مهم شده است.

منظور از هوش هیجانی چیست؟

هوش هیجانی یک اصطلاح فراگیر است که مجموعه گسترده‌ای از مهارت‌ها و خصوصیات فردی را شامل می‌شود. به طور کلی میتوان گفت هوش هیجانی (EI) توانایی درک، تفسیر، نشان دادن، کنترل و استفاده از احساسات برای برقراری ارتباط با دیگران به طور مؤثر و سازنده است. افرادی که از هوش هیجانی برخوردار هستند، دارای یک سری خصوصیات و علائمی می‌باشند که از طریق آنها میتوان به این خصوصیت در آنها پی برد. برای مثال از علائم کلیدی هوش هیجانی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

• آگاهی از نقاط قوت و محدودیت های شخصی
• اعتماد به نفس و پذیرش خود
• پذیرفتن اشتباهات خود
• توانایی رها کردن اشتباهات و گذشتن از آنها
• حس کنجکاوی شدید به ویژه در مورد اطرافیان
• احساس همدلی و نگرانی نسبت به دیگران
• نشان دادن حساسیت به احساس دیگران
• توانایی مدیریت احساسات در شرایط دشوار

هوش هیجانی چگونه مشخص می‌شود؟

ارزیابی‌های مختلفی برای اندازه گیری سطح هوش هیجانی وجود دارد. این ارزیابی و آزمایش‌ها را میتوان به صورت تست هوش هیجانی و یا تست‌های مربوط به توانایی در نظر گرفت. تست‌های Self-report جزو ارزیابی‌های بسیار متداول هستند. چرا که با استفاده از آنها میتوان خیلی ساده به بررسی هوش هیجانی پرداخت. در چنین ارزیابی‌هایی، پاسخ دهندگان به سوالات پاسخ می‌دهند و اغلب برای پاسخ از گزینه‌های مخالف، تا حدودی مخالف، موافق و کاملا موافق استفاده می‌کنند. حال ارزیابی و تست‌های توانایی Ability tests، شامل پاسخ دهی در موقعیت‌های مختلف و سپس ارزیابی مهارت‌های آنها است. در این آزمایش‌ها توانایی افراد مورد بررسی قرار می‌گیرد و توسط یک شخص ثالثی به مهارت‌ها رتبه داده می‌شود.

دلایل اهمیت هوش هیجانی در محیط کار

حال که با هوش هیجانی تا حدودی آشنا شدیم، بهتر است به این موضوع بپردازیم که چرا هوش هیجانی در محیط کار اهمیت زیادی دارد؟ دلیل اهمیت هوش هیجانی در محیط کار را میتوان اینطور پاسخ داد که افرادی که از هوش هیجانی بالایی برخوردار هستند، به سرعت می‌توانند با دیگران به ارتباط بپردازند و یا در مذاکرات قادر به دستیابی به توافق می‌باشند. این افراد از صداقت و روراستی برخوردار هستند و در محیط کار به کسی آسیب وارد نمی‌کنند. توانایی برقراری ارتباط و جلب اعتماد توسط این افراد، باعث می‌شود تا بتوانند به مدیریت خوب در میان همکاران خود بپردازند و نقش خوبی در سازمان داشته باشند. افراد دارای هوش هیجانی بالا، از روحیه کار تیمی خوبی برخوردار هستند و سعی به برقراری روابط عاطفی قوی با سایر همکاران خود دارند. همچنین این افراد در حین کار به گونه‌ای عمل می‌کنند که به دیگران حس با ارزش بودن داده می‌شود. برای همین است که داشتن هوش هیجانی به خصوص در محیط کار  برای حرفه ای شدن، این روزها بسیار مهم شده است. در ادامه به بررسی دلایل اهمیت هوش هیجانی در محیط کار به طور جداگانه می‌پردازیم:

• ارتباط گیری موثر و مذاکرات عالی

توانایی افراد در برقراری ارتباط موثر با دیگران، باعث می‌شود تا بتوانند بهترین ارتباط را با مشتریان سازمان و شرکت داشته باشند. این افراد که از هوش هیجانی بالایی برخوردار هستند، می‌توانند در جلسات مذاکره به خوبی با طرف مقابل ارتباط بگیرند و با احترام و اعتماد سبب جلب رضایت او شوند. در واقع افرادی که از هوش هیجانی خوبی در محیط کار برخوردار هستند، میتوانند از این توانایی خود به شکل موثری استفاده کنند و در به ثمر رسیدن مذاکرات به خوبی عمل نمایند. با این کار شرکت و سازمان به سود بالایی رسیده و کسب و کار رونق پیدا می‌کند.

• بالا بودن انگیزه در کسب و کار

یکی دیگر از دلایل اهمیت هوش هیجانی در محیط کار این است که این افراد از انگیزه کافی برای کسب و کار برخوردار هستند و با انگیزه بالایی به کار در شرکت می‌پردازند. منظور از انگیزه داشتن این است که کارهای محول شده به خود را با اشتیاق کامل انجام می‌دهند و تنها بر روی بعد مالی و درآمدی توجه ندارند. انگیزه و انرژی این افراد باعث می‌شود تا راه رسیدن به اهداف هموارتر شود و شرکت همواره رو به پیشرفت قرار داشته باشد.

• بالا بودن قدرت درک و تحلیل عواطف

افرادی که از هوش هیجانی بسیار بالایی برخوردار هستند، دارای خود آگاهی زیادی می‌باشند. منظور از خود آگاهی یعنی از قدرت درک و تحلیل عواطف و احساسات برخوردار هستند و از این طریق رفتارهایشان به طور مستقیم بر روی روابط با دیگران تاثیر می‌گذارد. هر چقدر افراد از خود آگاهی بیشتری برخوردار باشند، اعتماد به نفس بالاتری دارد و از خود، افکار و رفتارهایشان ارزیابی‌های واقع گرایانه‌ای دارند. حال چنین ویژگی‌هایی در افراد باعث می‌شود تا از حس شوخ طبعی همراه با تواضع برخوردار باشند و در گفتگو با اطرافیان خیلی صمیمانه برخورد نمایند.

• حس همدلی میان کارکنان

از دیگر ویژگی‌های افرادی که از هوش هیجانی بالایی برخوردار هستند، باید به حس همدلی با سایر اعضای تیم اشاره کرد. این حس همدلی در کار بسیار مهم است و قابل توجه می‌باشد. افرادی که چنین ویژگی دارند، از برخورد محبت آمیز و محترمانه دیگران برخوردار می‌شوند. برای مثال یک مدیری که از حس همدلی با کارمندان خود برخوردار است، میتواند احساسات، نیازها، خواسته‌ها و نظرات آنها را به خوبی بشنود و درک نماید. حس همدلی نه تنها در درون سازمان، بلکه در خارج از آن و با مشتریان نیز کارآمد است.

چند مزیت مهم داشتن هوش هیجانی در محیط کار

EI نقش مهمی در محیط کار ایفا می‌کند و به طور قابل توجهی بر نحوه تعامل کارکنان با یکدیگر تأثیر می‌گذارد. در اینجا به چند مزیت مهم داشتن هوش هیجانی در محیط کار اشاره می‌کنیم.

• کلیه امور در راستای اهداف شرکت صورت می‌گیرد.
• انگیزه بیشتری در بین کارکنان برای درک احساسات خود و همکارانشان صورت می‌گیرد.
• ارتباطات سالم که اهداف مشترکی را در سراسر تجارت ایجاد می‌کند، ایجاد می‌شود.
• نیروهای کاری همواره چشم انداز مثبتی دارند و روابط بین کارمندان بسیار مثبت و عمیق می‌شود.
• انعطاف پذیری در محیط کاری بالا بوده و کارمندان می‌توانند به هر گونه تغییر مثبتی پاسخ دهند و هرگونه تنش و استرس‌های حاکی از تغییرات را تحمل نمایند.
• کارکنان دارای EI بالا، امکان پیشرفت شغلی زیادی دارند و در سمت‌های مدیریتی و رهبری تیم قرار می‌گیرند.

چگونه میتوان هوش هیجانی را در محیط کار بهبود بخشید؟

چندین روش برای بهبود EI در محیط کار وجود دارد. در اینجا به طور خلاصه به این موارد اشاره می‌کنیم:

• درک احساسات خود: باید برای این کار یاد بگیرید که از احساسات خود همواره آگاه باشید و آنها را درک کنید.
• دریافت بازخوردها و انتقادها: برای افزایش هوش هیجانی در محیط کار، باید سعی کنید انتقادپذیر باشید و بتوانید آنها را بدون هیچ توهین و یا دفاعی بپذیرید.
• آرام ماندن در شرایط تنش زا: در صورتی که در محیط کار اختلاف نظری به وجود آمد، باید سعی کنید آرام بمانید و واکنشی از خود نشان ندهید. هر چقدر این توانایی را در خود افزایش دهید، میتوانید پاسخ بهتری را ارائه دهید.
• درست گوش دادن: همواره به صحبت‌های همکاران خود به خوبی گوش دهید تا هم حرف آنها را به خوبی متوجه شوید و هم پاسخ بهتری بتوانید ارائه دهید.

جمع بندی

هوش هیجانی در محیط کار، به معنای مجموعه‌ای از شایستگی‌هایی است که یک فرد به بهترین نحو در خصوصیات کاری خود دارد. افرادی که از هوش هیجانی بالایی برخوردار هستند، از مهارت‌ها و توانایی‌های زیادی برخوردار هستند و میتوانند به خوبی با دیگران ارتباط برقرار نمایند. اهمیت هوش هیجانی در محیط کار به این دلیل است که باعث ارتباط گیری خوب میان کارمندان، افزایش انگیزه در کار و پیشبرد اهداف سازمان می‌شود.

اگر در نقطه شروع یک کسب و کار جدید قرار گرفته اید یا قصد ارتقای شغلی خود را دارید توصیه می کنیم که حتما از راهنمایی های مشاوره کسب و کار در کرج بهره مند شوید.