فرهنگ سازمانی 

سوال بسیار بزرگی که ذهن اغلب مدیران سازمان ها را به خود مشغول کرده است این است که چگونه  بعضی از سازمان ها تیمی عالی تشکیل داده اند و افراد ماهر را در سازمان خود جمع آوری کرده اند. پاسخ این پرسش در فرهنگ سازمانی این گونه از سازمان ها نهفته است. این کسب و کارها و سازمان ها توانسته اند عناصر مختلف فرهنگ سازمانی را شناسایی کنند و از آن برای بهبود سازمان خود استفاده کنند.
در این مقاله از سایت کوچینگ فلاح به بررسی فرهنگ سازمانی و انواع آن می پردازیم تا انتهای مقاله همراه ما باشید.

فرهنگ سازمانی چیست؟

فرهنگ سازمانی به انگلیسی  Organizational Culture الگویی یکپارچه از اعتقاد، دانش و رفتار افراد در سازمان است که به انتقال دانش و افزایش ظرفیت یادگیری در محیط کار کمک می‌کند.

عناصر تاثیر گذار در فرهنگ سازمانی

عناصر مختلفی وجود دارند که بر فرهنگ سازمانی تاثیر می گذارند،و هر کدام از این عناصر مانند ستون‌های ساختمانی است که یک بنا را برای سال ها زیای مستحکم و سرپا نگه می‌دارند.
به همین دلیل، توجه و اهمیت قائل شدن به عناصر مختلف فرهنگ سازمانی می‌تواند به موفقیت یک کسب و کار در دنیای متلاطم امروزه منجر شود. هرچند امروزه فرهنگ سازمان به یکی از موضوعات داغ  در سازمان ها تبدیل شده است اما بازهم می توان گفت درک آن برای بسیاری از افراد دشوار و غیر قابل لمس است.

انواع فرهنگ سازمانی

نیمتوان گفت کدام  فرهنگ خیلی بد و کدام یک خیلی عالی است! تقریباً بیش از 90 درصد سازمان‌ها در سرتا سر جهان دارای یک یا چند نوع فرهنگ غالب در سازمان خود هستند.
فرهنگ سازمانی ممکن است براساس تیم یا پروژه خاصی تغییر کند اما همۀ فرهنگ ها موافقان و مخالفان خود را نیز دارند.

انواع فرهنگ سازمانی چیست؟

علاوه بر موارد گفته شده ، یک سازمان می‌تواند ترکیبی از انواع فرهنگ سازمانی به شرح زیر باشند:

1. فرهنگ قبیله‌ای (فرهنگ همکاری)
2.  فرهنگ آدوکراسی
3. فرهنگ سازمانی بازار
4. فرهنگ سازمانی سلسله مراتبی (فرهنگ کنترل)

فرهنگ سازمانی قبیله‌ای (فرهنگ همکاری)

ممکن است بارها شنیده باشید  که مردم همکاران خود را مانند اعضای خانواده خودشان بدانند.این کار نشان دهنده این موضوع است که آن سازمان دارای فرهنگی قبیله ای (فرهنگ همکاری) است . در فرهنگ قبیله ای تاکید زیادی برهمبستگی و کار تیمی می شود.
فرهنگ‌های قبیله‌ای محیط کاری بسیار دوستانه‌ است ودر مواردی مانند : روحیه، روابط، مشارکت و اجماع در کانون، مورد توجه قرار می‌گیرند. از نظر رهبری نیز ، مدیران به جای آنکه کارمندان را با دستورالعمل‌ها و توبیخ‌ها مواجه کنند، نقش مربی گری وهدایت آنها را برعهده دارند.

مزایای فرهنگ سازمانی قبیله‌ای

• اعضای تیم از همکاری با یکدیگر لذت می برند.
• ارتباطات بین کارمندان در سطح بسیار بالایی قرار دارد.

معایب فرهنگ سازمانی قبیله‌ای

• کم شدن بهره وری اعضای سازمان به دلیل همکاری و گفتگوی غیر ضروری
• ناتوانی در تصمیم گیری به دلیل دخالت احساسات در کارمندان

مثال:

به عنوان مثال استارتاپ ها یکی از نمونه های Organizational Culture قبیله ای هستند ،آن‌ها با ساختار تیمی مثبت و روحیه خانوادگی به عنوان یکی از ده ارزش اصلی خود بیشترین شباهت را به به این نوع از فرهنگ سازمانی دارند.

فرهنگ سازمانی آدوکراسی

یکی دیگر از فرهنگ های سازمانی فرهنگ آدوکراسی است.این فرهنگ با فلسفه ی سریع حرکت کن و همه چیز را بشکن کار می کند و در بسیاری از استارتاپ ها مورد استفاده قرار می گیرد.
فرهنگ  سازمانی آدوکراسی کارآفرینی را پرورش می‌دهد،و  جایی است  که کارمندان را تشویق می کنند تا ریسک کنند و با جسارت برای عملی کردن ایده های خود تلاش کنند.
در واقع می توان گفت : فرهنگ آدوکراسی برای کارمندان و کل سازمان یادگیری، نوآوری و رشد زیادی را به همراه دارد.

مزایای فرهنگ سازمانی آدوکراسی

رشد و نوآوری دراین فرهنگ بسیار زیاد است
این فرهنگ سازمانی ایمنی روانشناختی  کارمندان یعنی همان حس امنیت با امتحان کردن چیز های زیاد را افزایش می‌دهد.

معایب فرهنگ سازمانی آدوکراسی

عدم ثبات به دلیل انجام سرمایه گذاری های زیاد برروی ابتکارات جدید
ایجاد حس ترس برای کارمندان جدید و افرادی که مهارت انجام کار سریع و جسورانه را ندارند.

مثال:

به عنوان مثال گوگل یکی از بهترین نمونه های برای فرهنگ سازمانی آدوکراسی است. این شرکت تمام تلاش خود را در زمینه نوآوری برای بهبود جستجو و راه اندازی پیشنهادات جدید انجام می دهد.
مثال دیگر برای فرهنگ آدوکراسی فیسبوک است، هرچند که در سال های اخیراً به دلیل افزایش هوشیاری مصرف کننده گان، ذهنیت سریع حرکت کردن و همه چیز را بشکن تغییر کرده است.

فرهنگ سازمانی بازار

به فرهنگ سازمانی بازار ، فرهنگ رقابت نیز گفته می شود . زیرا این فرهنگ بر نتایج تأکید می کند. یعنی، کسب و کارها می‌خواهند پیروز شوند و هرچیزی را که در نظر دارند را انجام می‌دهند.
کارمندان برای دستیابی به معیارهای موفقیت سازمان تلاش زیادی می کنند و تمرکز زیادی  بر روی این معیارها دارند، رهبران نیز بسیار سخت گیر هستند.
فرهنگ سازمانی بازار محیطی تحت فشار را تشویق می  کند اما همزمان پاداش نیز می دهد .اگر سخت کوشی کارمندان همراه  با نتایج واقعی و قابل اندازه گیری باشد ، با پاداش گرفتن کارمندان مورد تشویق قرار می‌گیرند.

مزایای فرهنگ سازمانی بازار

کارمندان برای رسیدن به اهداف خود انگیزه بسیار بالایی دارند.
کارمندان در این فرهنگ سازمانی به دلیل تعهدی که به موفقیت دارند عملکرد بهتری برای سازمان به همراه دارند.

معایب فرهنگ سازمانی بازار

تشویق به رقابت مداوم می‌تواند منجر به ایجاد محیط کار سَمی شود.
در نتیجه فشار مداوم، کارمندان استرس و حتی فرسودگی شغلی را در این فرهنگ تجربه می‌کنند.

مثال:

به عنوان مثال آمازون داری فرهنگ سازمانی بازار است. کارمندان به صورت صریح د رباره انتظارها برای موفقیت و زود نیتجه گرفتن صحبت می کنند. بدون در نظر داشتن این موضوع که چه سود شخصی برای کارمندان به همراه دارد.
هرچند ممکن است آمازون این  ادعاها را رد کند اما تأکید واضح و آشکار آمازون بر روی موفقیت، به این معناست که آن‌ها هنوز در قالب فرهنگ سازمانی  بازار قرار دارند.

 فرهنگ سازمانی سلسله مراتبی (فرهنگ کنترل)

فرهنگ سازمانی سلسله مراتبی که  فرهنگ کنترل نیز شناخته می‌شود، یکی دیگر از انواع فرهنگ سازمانی می باشد. این نوع از فرهنگ سازمانی بر روی محیط‌ های کاری که ساختار بیشتری دارند و فرآیند محور هستند، اعمال می‌شود. در سازمان هایی با این فرهنگ بیشتر فعالیت‌ها و تصمیمات به جای اینکه براسا نوآوری و آزاد اندیشی باشند ، توسط رویه‌های موجود حکم  و انجام می‌شود.
رهبران این سازمان ها برای اطمینان از اینکه تیم‌های کاری مانند ماشین ها وربات ها کار می‌کنند، وظیفه رهبری مطلق از بالا به پایین را برعهده  دارند و بیشترین تمرکز خود را بر روی ثبات، نتایج و تحویل کارها می‌گذارند.

مزایای فرهنگ سازمانی سلسه مراتبی:

• به دلیل اینکه کارمندان از قبل همه چیز را می دانند ارتباطات و انتظارات واضح و شفاف هستند.
• کارمندان این سازمان ها احساس امنیت بیشتری دارند زیرا امور کاری آنها قابل پیش بینی است.

معایب فرهنگ سازمانی سلسله مراتبی:

• وجود احساس عدم انعطاف و حتی عدم پشتیبانی در کارمندان
• محدود شدن نوآوری و رشد کارمندان

مثال:

به عنوان مثال بسیاری از سازمان‌های دولتی در یک فرهنگ سلسله مراتبی قرار دارند.
به دلیل اینکه با مقررات بسیار زیادی روبرو هستند و اغلب تحت  نظر مقررات دقیقی قرار دارند، سیاست‌ها و رویه‌ها ی سازمان را بیش از هر چیزی در اولویت خود قرار می‌دهند. و همچنین ، مسیرهای پیشرفت برای کارمندان سازمان  مشخص شده‌ است